Jada ezin da kontatu
2021ko mai. 7a, 00:00
Charles Enderlin kazetaria 1980ko hamarkadaren amaieran hasi zen Yitzhak Shamir Israelgo lehen ministro ohiaren biografia idazten. Libanoko Gerran Atzerri ministro izana zen hura urte gutxi lehenago, eta ez hori bakarrik: bi bider gobernuburu, Mossadeko arduradun eta, atzerago jota, Stern talde paramilitar sionistaren sortzaile karguak zekartzan curriculumean.
Stern-ek 40ko hamarkadan jardun zuen nagusiki, Israelgo estatua sortu aurretik. Britainiar Inperioaren aurkako «terrorismoa» aldarrikatzen zuen, hitz horrexekin aldarrikatu ere. Shamir izan zen 1943tik aurrera haren agintari nagusietako bat; besteak beste, Folke Bernadotte konde eta nazioarteko mandatari suediarra hiltzeko agindu zuen 1948an.
Istorio horretatik interesgarriena zera da: Enderlin kazetariak, berrogei urte geroago, talde sionista hari buruzko informazio bilaketari ekin zionean (artean Googlerik gabe), artxiboetan topatu zituen «terrorismoko ekintza» haien aldarrikapenak, baina ez termino berberetan mintzatuko zitzaion inor. Areago: Tel Avivera Stern-i buruzko museora joan zenean, kameraren aurrean elkarrizketak egiten ari ziren adineko pertsona batzuk topatu zituen, talde paramilitarreko kide ohiak. Lekukotzak lehenbiziko aldiz hain berandu ematen ari ote ziren galdetu zienean, zera erantzun omen zuten: «Bai zera. Berriro grabatzen ari gara; gauza batzuk jada ezin dira kontatu».
Sarri aditu ohi dugu, munduko gatazka armatu askotan, «goizegi» dela gauzak kontatzeko. Pentsa liteke, agian, denborak zauriak sendatzen dituen moduan iraganaren ulerkera ere errazten duela: distantziatik, errazagoa dela gauzak bere testuinguruan kokatzea. Errealitatea, ordea, bestelakoa da maiz: objektuari zentzu bat eskaintzen zioten testuinguruko elementuak lausotzen eta ahazten doaz urrundu ahala, eta gertakaria bera baino ez da geratzen, biluzik, unean uneko kontsentsu sozialen arabera berrirakurria izateko.
Stern-ek 40ko hamarkadan jardun zuen nagusiki, Israelgo estatua sortu aurretik. Britainiar Inperioaren aurkako «terrorismoa» aldarrikatzen zuen, hitz horrexekin aldarrikatu ere. Shamir izan zen 1943tik aurrera haren agintari nagusietako bat; besteak beste, Folke Bernadotte konde eta nazioarteko mandatari suediarra hiltzeko agindu zuen 1948an.
Istorio horretatik interesgarriena zera da: Enderlin kazetariak, berrogei urte geroago, talde sionista hari buruzko informazio bilaketari ekin zionean (artean Googlerik gabe), artxiboetan topatu zituen «terrorismoko ekintza» haien aldarrikapenak, baina ez termino berberetan mintzatuko zitzaion inor. Areago: Tel Avivera Stern-i buruzko museora joan zenean, kameraren aurrean elkarrizketak egiten ari ziren adineko pertsona batzuk topatu zituen, talde paramilitarreko kide ohiak. Lekukotzak lehenbiziko aldiz hain berandu ematen ari ote ziren galdetu zienean, zera erantzun omen zuten: «Bai zera. Berriro grabatzen ari gara; gauza batzuk jada ezin dira kontatu».
Sarri aditu ohi dugu, munduko gatazka armatu askotan, «goizegi» dela gauzak kontatzeko. Pentsa liteke, agian, denborak zauriak sendatzen dituen moduan iraganaren ulerkera ere errazten duela: distantziatik, errazagoa dela gauzak bere testuinguruan kokatzea. Errealitatea, ordea, bestelakoa da maiz: objektuari zentzu bat eskaintzen zioten testuinguruko elementuak lausotzen eta ahazten doaz urrundu ahala, eta gertakaria bera baino ez da geratzen, biluzik, unean uneko kontsentsu sozialen arabera berrirakurria izateko.