Bularreko minbizia diagnostikatu ziotenean azaldu zen Olatz Mercaderren (Zarautz, 1976) bidean Izan Inurri elkartea. Ostiralean, elkarte horrek antolatutako ekitaldi solidarioan parte hartuko du, minbiziaren bueltako tabuak kutxatik ateratzeko asmoz.
Nolakoa izango da ostiraleko ekitaldia?
Izan Inurriren asmoetako bat da minbiziaren inguruan dauden tabuak kutxatik atera eta oholtzan azaltzea. Helburu horri tiraka, hainbat atal izango ditu ekitaldiak. Aurreneko zatian, minbizia jasandako hainbat emakumeren testuak irakurriko ditugu. Gero, mahai ingurua izango da; Saioak (@elcasorosa) eta nik parte hartuko dugu bertan, Maider Galardiren gidaritzapean. Gero, solasaldi horretan esandakoak aintzat hartuta, Beatriz Egizabal pailazoak umorezko bakarrizketa egingo du. Eta, amaitzeko, Idoia Asurmendi musikariak bost-sei kantako kontzertu labur bat emango du.
Minbizia biluzten izenburua izango duen mahai inguruan parte hartuko duzu zuk. Zer azalduko duzu?
Minbizia diagnostikatzen digutenean, denoi etortzen zaizkigu gauza berberak burura: kimioterapia, erradioterapia, ilea galtzea... Baina minbizia pasatzeko esperientzia horretan, badaude hitz egiten ez diren beste hainbat gauza, oraindik tabu direnak. Gauza horiei guztiei normaltasuna ematea eta horiek azaleratzea nahiko genuke. Azkenean, gure beldurrak gordeta mantentzen baldin baditugu, ez dira desagertuko. Bularreko minbiziaren inguruan, esaterako, emakumeoi inposatzen zaizkigun estereotipo estetiko batzuk daude: bularra galtzea ez da beste gorputz atal bat galtzea bezalakoa, eta horri buruz ere hitz egin nahiko genuke, aukera guztiak bistaratzeko eta normalizatzeko. Niri, adibidez, bularra kendu zidaten eta ez dut bular hori berregin; ez dut protesirik jarri, eta ez dut ezer erabiltzen. Minbizia izan nuenean, bularra berregin gabe zuen pertsona bakar baten erreferentzia izan nuen, Aintzane Artola tolosarrarena; Izan Inurri elkarteko kidea da bera ere. Urtero-urtero, 12.000 emakume gelditzen dira bular bakarrarekin edo bularrik gabe Espainiako Estatuan, eta non daude emakume horiek? Garrantzitsua da erreferenteak izatea; protesia behar duenak jakin dezala aukera hori baduela, baina beste era batera bizi nahi duenak ere ikus dezala horrela ere bizi daitekeela, pozik eta normal, gainera.
Uste duzu, beraz, behar dela gaia mahai gainean jartzea eta lasaitasunez hitz egitea.
Egia da gaixotasuna diagnostikatzen dizutenean ikaragarrizko beldurra sentitzen duzula, baina egia da baita ere isilik mantentzeak eta ezkutatzeak ez duela laguntzen beldur hori kudeatzen. Beldur horrek berdin-berdin jarraitzen du hor. Askotan, beldur horiek elkarbanatzen ditugunean, egoerak berdina izaten jarraitzen du –kezka hor dago, ilea berdin-berdin eroriko zaizu, bularra berdin-berdin kenduko dizute...–, baina horren guztiaren bueltan egon daitekeen karga mentala desagertu egiten da neurri handi batean. Aintzanek zera kontatzen du, adibidez: medikuari galdetzen ziola ea ez al zeuden bera bezalako emakumeak, eta hark bakarra zela erantzuten ziola. Orduan Aintzanek sentitzen zuen zerbait gaizki zegoela bere gorputzean. Nik, bere testigantzari esker, ez dut sekula sentipen hori izan. Beste gauza batzuk gainditu behar dituzu, eta gaixotasuna gogorra da, baina erreferente horiek izateak bakarrik ez sentitzen laguntzen dizu.
Zergatik iruditzen zaizu garrantzitsua Izan Inurriren jarduna? Zer eman dizu zuri elkarteak?
Bizitzako oso momentu latz batean sare bat eman dit, oso xumea, baina era berean, oso gertukoa. Momentu oro pertsona bezala ikusi naute, Olatz bezala, eta ez bularreko minbizia daukan emakume bezala. Minbizia detektatzen dizutenean, minbiziak zure bizitzan toki asko okupatzen du, eta Izan Inurrin pertsona bezala tratatu naute, ez gaixo bezala. Begietara begiratu eta zer behar dudan galdetu didate, eta hori niretzako oso inportantea da.
